Toespraak van de Eerste Minister bij het officieel bezoek van Angela Merkel

Mevrouw de Kanselier,
Beste Angela,
Dames en heren,

Welkom in Brussel!

De stad die u het meest hebt bezocht tijdens uw ambtstermijn als Kanselier. Voornamelijk om de Europese Raad bij te wonen, maar vandaag vanwege de sterke banden tussen onze twee landen. Sterke historische en politieke banden.

Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden (1951) dat België en Duitsland, samen met Nederland, Luxemburg, Frankrijk en Italië, het Verdrag van Parijs ondertekenden en de Europa-verklaring publiceerden, de hoekstenen van wat vandaag de Europese Unie is. Onze twee landen hebben ook sterke economische banden.

Elke dag steken tienduizenden Belgen en Duitsers onze gemeenschappelijke grens over. Belgische bedrijven zorgen voor ongeveer 40 000 jobs in Duitsland, terwijl Duitse bedrijven goed zijn voor zo’n 85 000 jobs in België.

Onze jaarlijkse handel vertegenwoordigt bijna 100 miljard euro. Die cijfers tonen aan dat onze economieën sterk met elkaar verweven zijn. En dat we op elkaar kunnen rekenen.

Maar natuurlijk bent u hier vandaag in de eerste plaats om een belangrijk scharniermoment te markeren: uw vertrek uit de actieve politiek. Ter ere van uw leiderschap heeft Zijne Majesteit Koning Filip u eerder vandaag de hoogste Belgische onderscheiding toegekend, het Grootlint in de Leopoldsorde.

Namens alle Belgen, en ik denk namens miljoenen Europeanen en mensen over de hele wereld: dank u voor uw leiderschap gedurende de afgelopen zestien jaar.

U was ronduit geweldig.

Toen u in 2005 Kanselier werd, zag Europa er heel anders uit. Veel rustiger, veel technocratischer, veel minder als een politiek slagveld.

Maar u kreeg niet veel tijd om u in te werken. Vrijwel onmiddellijk nadat op u op het toneel verscheen, werd Europa een brandende politieke arena.

In 2005 vonden de referenda in Frankrijk en Nederland plaats.

Drie jaar later werd Europa geconfronteerd met de grootste financiële en economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Daarna volgden de crisis in Griekenland, de crisis in Oekraïne, de migratiecrisis en vorig jaar de COVID-19-crisis - en ik zie er waarschijnlijk nog een paar over het hoofd.

Maar zoals u weet, betekent "crisis" letterlijk "keerpunt", een "moment van inzicht".

En gelukkig heeft Europa kunnen rekenen op uw inzichten, uw vermogen om een haarscherp onderscheid te maken tussen wat er toe doet en wat niet.

U heeft altijd het hoofd koel gehouden.
U bent er altijd in geslaagd om met oplossingen te komen en tegelijkertijd iedereen bij elkaar te houden, iedereen verenigd. Dat is niet niks.
U wordt vaak geroemd om uw “geduld” en uw “vastberadenheid”.

Maar het gaat volgens mij nog meer om uw empathie, uw talent om u in de plaats van de ander te stellen en het standpunt van de tegenpartij te zien.

Maar er is nog meer. Ik zou zeggen dat er een zekere verwantschap is tussen onze twee landen. Zowel Duitsland als België hebben in de voorbije eeuw geworsteld met een zekere mate van tweedracht, soms zelfs met diepe verdeeldheid.

Tussen Oost en West. Tussen Noord en Zuid. En onze beide landen hebben op de harde manier geleerd dat eenheid altijd de voorkeur geniet.

Dat samenleven met verschillen niet altijd gemakkelijk is, maar dat de voldoening des te groter is wanneer we daarin slagen.

Wij weten dat als federale staten, in onze geest en in onze ziel. Deze gemeenschappelijke ervaring heeft ervoor gezorgd dat Europa voor onze beide landen meer is dan een geografische realiteit.

Voor Duitsland en België is Europa een missie, een roeping. Het is het besef dat er meer is dat ons bindt dan dat ons scheidt.

Zo meteen biedt de Belgische regering u graag een concert aan als blijk van onze dankbaarheid en vriendschap en ons diepe respect.

En het muzikale programma in BOZAR, het Paleis voor Schone Kunsten, is de perfecte illustratie van onze eenheid. Op het programma staat Ludwig van Beethoven, een muzikaal genie geboren in Mechelen, hier in België.

En Beethoven is natuurlijk ook een icoon van de Duitse cultuur. Maar meer dan Belg of Duitser is hij de brug tussen de Europese klassieke muziek en de Europese romantische muziek. Hij is een echte Europeaan.

Hij schonk ons de Europese hymne ‘Alle Menschen wirden Brüder’.

Onze verborgen agenda van vanavond, beste Angela, was dus om u ervan te overtuigen dat Brussel zoveel meer is dan de vergaderhoofdstad van Europa.

We proberen u te verleiden om Berlijn af en toe te verlaten en - samen met Dr. Sauer - hier in Bozar een concert bij te wonen. Of in de Munt, ons federaal operahuis dat wereldfaam geniet dankzij de bekwame leiding van Gerard Mortier, Bernard Foucroulle en vandaag Peter De Caluwé.

Ook na uw politiek mandaat zult u in België met open armen worden ontvangen.

Dank u.